Ostatnia wydana za życia pisarza, a zapomniana dziś całkowicie przedostatnia książka naszego noblisty.

Po niej jeszcze w 1924 roku, już po jego śmierci, ukazała się powieść „Bunt”. „Osądzona” została ukończona w styczniu 1922 roku i wydana w tym samym roku przez Wydawnictwo Gebethnera i Wolffa.

Brak niestety oryginalnej strony tytułowej (reprodukcja jej pochodzi z innego egzemplarza). Książka z prywatnego zbioru powieści przedwojennych sprzedającego. Stan jak na zdjęciach. Oprawa introligatorska.

“Bukiet do nogi! Na jarmarek mu się zachciewa! Do domu, sobako, warować. Do domu! I gdy pies jął prosząco skomleć, kopnęła go ze złością, że skoczył w głąb sieni, gdzie siedziały za przegrodą gęsi pozostawione na chowanie. Podniosły niesłychanie wystraszony gęgot i zjadliwie zasyczały na psa.”

Tom zawiera także opowieść „Księżniczka”: “Odczytywano głośno te wiadomości, a każde słowo targało duszę zgrozą, oburzeniem, gniewem i nienawiścią tak żywą, iż zaszemrały klątwy i złorzeczenia. Tłumy zadygotały niby bór, zafalowały gwałtownie, i naraz głuchy pomruk wybuchnął grzmotem strasznej nienawiści.

— Śmierć Niemcom! Hańba! Śmierć Hunnom! Śmierć barbarzyńcom!

Ale w tejże samej chwili zahuczały gdzieś w oddali potężne trąby i w modrawej głębi, zasnutej śnieżnym pyłem, zamajaczył rozkołysany las sztandarów i wiatr przynosił dźwięki narodowego hymnu. Wszystkie kapelusze wyleciały w górę, tysiące chustek powiało z okien i balkonów, a sto tysięcy gardzieli zaśpiewało refren ukochanej pieśni.”

Nigdy zapewne nie miałby okazji się rozwinąć, gdyby nie wypadek. 13 lipca 1900 Reymont uległ wypadkowi kolejowemu. Trafił do szpitala z dwoma złamanymi żebrami, jednak w raporcie lekarskim napisano, że pisarz ma 12 złamanych żeber oraz inne kontuzje ciała i nie wiadomo, czy będzie nadal zdolny do pracy umysłowej. Notatkę szpitalną sfałszował dr Jan Roch Raum. Wysokie odszkodowanie w wysokości 38 500 rubli pomogło mu zdobyć niezależność finansową.

Dziś obie zawarte w tomie powieści dostępne są tylko w formacie e-booków.