Autor wprowadza czytelnika w historię egzaminowania w starożytności, średniowieczu i czasach nowszych. Przedstawia wyniki dociekań badawczych nad egzaminem w psychologii, pedagogice, poradoznawstwie oraz etyce. Wskazuje na klasyczne ujęcia egzaminu w socjologii oraz formułuje szkic nowego jego modelu. Książkę wieńczy próbą interpretacji zarejestrowanych rozmów egzaminacyjnych, opierając się na przedstawionej teorii.