Tom Laureatki Międzynarodowej Nagrody im. Zbigniewa Herberta 2018
Nuala Ní Dhomhnaill jest czołową irlandzką poetką piszącą w języku gaelickim, eseistką, krytyczką literacką, autorką scenariuszy i książek dla dzieci. Ceniona jest zarówno z powodu doskonałej poezji tworzonej w małym języku, jak z odważnego i krytycznego konfrontowania się z tradycją patriarchalną. W 2018 roku została laureatką Międzynarodowej Nagrody Literackiej im. Zbigniewa Herberta. Jej twórczość jest „aktem ratowania języka z pozoru skazanego na zagładę, gestem przeciwstawiania się kulturowej unifikacji” - uznali jurorzy.
„Myślę, że pisanie po irlandzku jest najstarszą nieprzerwaną działalnością literacką w Europie Zachodniej, sięgającą V wieku i kwitnącą przez całe średniowiecze, kiedy stworzyła bogatą i różnorodną tradycję manuskryptów - stwierdza Ní Dhomhnaill w eseju na łamach The New York Timesa. W wywiadzie dla Gazety Wyborczej z 2018 roku, gdy poetka odbierała w Warszawie Międzynarodową Nagrodę Literacką im. Zbigniewa Herberta, powiedziała, że jako dziewczynka mieszkająca z ciotką w hrabstwie Kerry była ulubienicą lokalnych farmerów, którzy opowiadali jej "historie o I wojnie światowej, używając przy tym całych linijek wyjętych ze średniowiecznych manuskryptów". Właśnie w mówionym języku irlandzkim, języku farmerów i rybaków, którego Ní Dhomhnaill nauczyła się w latach pięćdziesiątych, przetrwała kultura wysoka jej kraju, marginalizowana przez dominującą od XVII wieku angielszczyznę. Irlandzki to według poetki "język ogromnie elastyczny, o wielkiej emocjonalnej wrażliwości, dowcipny i obfitujący w odniesienia zarówno historyczne, jak i mitologiczne; jest instrumentem głębokiej i pełnej rozmachu wyobraźni, hartowanym przez wspólnotę na przestrzeni pokoleń, tak że potrafi uchwycić i wyśpiewać każdy odcień uczuć, jakie zdarzają się między ludźmi.
W swojej poezji Nuala Ní Dhomhnaill też swobodnie zmienia językowe rejestry, potrafi być liryczna, jak w Albie, bezceremonialnie dosadna, jak w Niewiernej żonie, czasami wystarcza jej kilkanaście zwięzłych wersów i metaforyczny skrót, jak w Kwestii języka, kiedy indziej wybiera narracyjną rozlewność na granicy prozy, jak w cyklu wierszy o syrenach. W tym cyklu zresztą nieco po berrymanowsku miesza komizm z dramatyzmem, odwołując się do ludowej wyobraźni i tworząc na poły fantastyczne kostiumy dla całkiem rzeczywistej grozy”.
Z Posłowia Krystyny Dąbrowskiej
Książka ukazuje się w serii „Laureaci Międzynarodowej Nagrody Literackiej im. Zbigniewa Herberta”, w ramach „Biblioteki Poetyckiej Wydawnictwaa5”, pod redakcją Ryszarda Krynickiego.